Doroczna konferencja Fundacji Rozwoju Terapii Rodzin Na Szlaku „Dziecko – para – rodzina. Miejsce dziecka w umyśle pary i terapeutów.”
Termin konferencji: sobota, 27 marca 2021 r.
Ze względu na epidemię przełożyliśmy termin a następnie odwołaliśmy konkonferencję w roku 2020. Wydaje się, że bezpośrednie spotkanie wiosną 2021 nadal nie będzie bezpieczne, dlatego konferencja odbędzie się online. Osoby, które się zarejestrują i opłacą udział otrzymają link do spotkań.
Konferencja organizowana jest pod patronatem:
Zakładu Terapii Rodzin i Psychosomatyki CM UJ,
Sekcji Naukowej Terapii Rodzin Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego,
Kwartalnika Psychoterapia.
Podczas tegorocznej konferencji zamierzamy przyglądać się pozycji dziecka w terapii par. Osoby w gabinecie fizycznie nieobecnej, ale istniejącej w opowieściach, na genogramie, kogoś kto aktywnie uczestniczy w rodzinnej grze lub pozostaje niemym świadkiem toczących się procesów.
Chcemy postawić sobie i Państwu pytania:
- Na ile, jako terapeuci zaproszeni przez parę do rozwiązywania ich spraw, pomijamy potrzeby dziecka?
- Czy mamy prawo, a może obowiązek, bycia rzecznikiem dobra dziecka w rodzinie w sytuacjach, gdy rodzice go nie dostrzegają?
- W jakich sytuacjach wskazane jest zaproszenie dzieci do gabinetu?
- Kiedy należy wyłączyć dzieci z procesu terapii?
- Czy dobrą praktyką byłoby włączenie do współpracy terapeuty dziecięcego?
- Jeśli tak, to jak ów proces przeprowadzić?
Program:
8:30 – logowanie
8:45 – Otwarcie konferencji, prezes Zarządu Fundacji Anna Kazberuk oraz przewodniczący Rady Fundacji Mariusz Furgał.
9:00 – 10:15, Barbara Józefik, „Dziecko w przestrzeni relacji pary”.
Gdzie zaczyna się historia pary: w ich dzieciństwie, w dzieciństwie i życiu ich rodziców, a może jeszcze wcześniej: może ich historia jest osadzona w doświadczeniach wcześniejszych pokoleń? To jest retoryczne pytanie ale zaprasza do myślenia, czym wypełniona jest przestrzeń pomiędzy partnerami: jeżeli jest spełnianiem rodzinnych delegacji, walką o autonomię, poszukiwaniem miłości i bliskości, której nie doświadczyli w swojej rodzinie pochodzenia, podtrzymywaniem lojalności wobec rodzinnych przekazów, czy obroną przed bliskością, to czy umożliwia to wzajemne rozpoznawanie uczuć, potrzeb, wzajemne troszczenie się i wspieranie. To pytanie jest szczególnie ważne, gdy para doświadczająca poważnych trudności posiada dzieci. W praktyce klinicznej spotykamy się z różnymi wariantami, które każą psychoterapeucie prowadzącemu terapię pary z troską myśleć o pozycji dziecka w konflikcie rodziców. Te sytuacje są zróżnicowane: od bycia koalicjantem i obrońcą jednego z rodziców w sytuacji przemocy, poprzez włączenie w konflikt i pośredniczenie pomiędzy rodzicami, dalej poprzez swoje trudności/objawy stabilizowanie relacji rodziców, do obwiniania o trudności i problemy, czy zaniedbania emocjonalnego i opuszczenia. Stawiają one przed terapeutą pary szereg wyzwań natury etycznej i praktycznej. Czy może on prowadzić terapię mając poczucie, że to co dzieje się w rodzinie jest sprzeczne z interesem rozwojowym dziecka? Czy wówczas powinien poszerzyć pole swoich oddziaływań i zaproponować spotkania rodzinne, aby zbadać relacje, poszerzyć perspektywę i zaproponować stosowne oddziaływania? Czy powinien od gotowości podjęcia działań na rzecz poprawy sytuacji uzależnić dalsze prowadzenie terapii pary? To jedynie niektóre z pytań, które będą przedmiotem rozważań w trakcie wystąpienia.
Dyskusję po wystąpieniu poprowadzi Monika Rogoż
10:15– 10:30, przerwa
10:30 – 11:45, Agnieszka Ryss, Urszula Turyna, „Esy – floresy, czyli rodzice i dziecko w procesie diagnozy, w gabinecie terapeuty dziecięcego”.
Rodzice, szukając pomocy dla dziecka, zgłaszają się do terapeuty dziecięcego, z nadzieją, że rozpozna on przyczynę trudności dziecka i szybko wskaże możliwe środki zaradcze, najlepiej w formie konkretnych zaleceń. Już w trakcie procesu diagnozy, podczas spotkania z rodzicami i dzieckiem ujawniają się dwie rzeczywistości: pary rodzicielskiej i dziecka. Terapeuta dziecięcy stara się rozeznać w obu płaszczyznach, tworząc obraz danego dziecka w odniesieniu do tej konkretnej pary rodzicielskiej. Dokonuje zatem podwójnej diagnozy: systemu rodzinnego, w zakresie m.in. zasobów rodziców i ich zdolności radzenia sobie z sytuacją kryzysową, w jakiej znalazła się rodzina, spójności wychowawczej, tego, jakimi figurami rodzicielskimi są rodzice, dla dziecka, w danym momencie rozwojowym. Jednocześnie, na podstawie obserwacji interakcji dziecka z rodzicami w gabinecie oraz sposobu realizacji zadań postawionych przez terapeutę dziecku i rodzicom, opisuje diagnozę dziecka. W oczach terapeuty psychodynamicznego dziecko ma osobowość niezależną od swoich rodziców,
a poziom jego psychopatologii wynika z oddziaływań rodziców (świadomych i nieświadomych), ale także, z jego własnego wyposażenia biologicznego, stylu przywiązania, zasobów ego, etapu rozwiązania konfliktów separacyjnych i edypalnych oraz zdolności do integracji nowych doświadczeń, w kontekście otwarcia na relacje poza parą rodzicielską. Te procesy diagnostyczne prowadzą terapeutę dziecięcego do myślenia o formie terapii, uwzględniającej problematykę dziecka
i problematykę rodziców.
W trakcie wystąpienia podzielimy się z Państwem doświadczeniem diagnozowania dziecka i pary rodzicielskiej, omawiając niektóre techniki pracy i sposób ich rozumienia, oparty na teorii psychodynamicznej i psychoanalitycznej. Zapraszamy do wspólnego myślenia o zachowaniach dziecka w gabinecie, w sytuacji spotkania dziecka i pary rodzicielskiej.
Dyskusję po wystąpieniu poprowadzi Magda Joanna Krupa
11:45 – 12.00, przerwa
12:00 – 13:15, Małgorzata Osielczak-Stawinoga i Roman Pracki, „Między poronieniem, a narodzeniem. Praca z parą w okresie ciąży”
„Między poronieniem, a narodzeniem. Praca z parą w okresie ciąży” to studium przypadku pary z nienarodzonym dzieckiem. Terapia przedstawiona zostanie jako proces tworzenia się pary rodzicielskiej oraz trud wyodrębniania się pary małżeńskiej w kontekście systemowym. Koncentrować się będziemy na trzech perspektywach: świadome cele, z którymi para zgłosiła się do terapii; przedświadome cele, które wyłoniły się w trakcie procesu; nieświadome obszary lęku związane z dzieckiem. Żałoba po poronieniu i niepokój w oczekiwaniu na kolejne dziecko, zdefiniowały na nowo parę, którą chcemy przedstawić na przykładzie 9-cio miesięcznego procesu terapii. Zapraszamy do wspólnego namysłu nad świadomym celem, przedświadomym smutkiem oraz nieświadomymi projekcjami pary, na przykładzie prowadzonego przez nas procesu. Pragniemy podzielić się doświadczeniem wyniesionym z tej pracy, ale także przedstawić pracę pary koterapeutów z parą pacjentów, w kontekście pracy zespołu terapeutów Fundacji Rozwoju Terapii Rodzin „Na Szlaku”.
Dyskusję nad materiałem klinicznym poprowadzi Bernadetta Janusz